“بند تخت” در سیم و کابل، به نوعی سیم روکشدار گفته می شود که به دلیل شکل ظاهری آن به این نام شناخته می شود. به جای اینکه سیم به صورت گرد و دایرهای باشد، به شکل مسطح و تخت است. این نوع سیم معمولا از دو رشته سیم نازک تر تشکیل شده که به صورت موازی و چسبیده به هم قرار گرفته اند و توسط یک روکش عایق پوشانده شدهاند. به همین دلیل گاهی به آن “سیم نایلونی” یا “سیم دو رشته” نیز می گویند.
این نوع سیم ویژگی های خاصی دارد که آن را برای کاربردهای مشخصی مناسب می سازد. در اینجا به طور کامل به ویژگی های سیم بند تخت می پردازیم:
* ویژگی های ظاهری و ساختاری:
شکل ظاهری: مهم ترین ویژگی سیم بند تخت، شکل مسطح و تخت آن است. برخلاف سیم های گرد که سطح مقطع دایرهای دارند، سیم بند تخت سطح مقطع مستطیلی یا بیضی شکل دارد.
تعداد رشتهها: معمولا از دو رشته سیم نازک مسی تشکیل شده که به صورت موازی و چسبیده به هم قرار گرفتهاند. البته انواع دیگری نیز وجود دارند که ممکن است تعداد رشته های بیشتری داشته باشند، اما نوع دو رشته رایج تر است.
جنس هادی: هادی سیم بند تخت معمولا از جنس مس آنیل شده است که رسانایی الکتریکی بالایی دارد.
روکش عایق: رشته های سیم توسط یک روکش عایق پوشانده میشوند. جنس این روکش معمولاً از پلی وینیل کلراید است که عایق خوبی در برابر جریان الکتریکی است و از سیمها در برابر عوامل محیطی، خراشیدگی و پوسیدگی محافظت می کند. رنگ روکش معمولا سفید است.
ابعاد و اندازه: ابعاد سیم بند تخت با توجه به سطح مقطع آن تعیین می شود. سطح مقطع معمولا با واحد میلی متر مربع (mm²) بیان می شود و نشان دهنده ضخامت سیم و میزان جریان قابل تحمل آن است.
ویژگیهای فنی:
انعطاف پذیری بالا: به دلیل ساختار نازک و مسطح، سیم بند تخت انعطاف پذیری بسیار بالایی دارد. این ویژگی آن را برای استفاده در مکانهایی که نیاز به خمش و چرخش سیم است، مانند سیم کشی داخل وسایل الکتریکی و زیر قرنیزها، بسیار مناسب میسازد.
رسانایی الکتریکی خوب: به دلیل استفاده از مس در ساختار آن، رسانایی الکتریکی خوبی دارد و میتواند جریان الکتریکی را به خوبی منتقل کند.
محدودیت جریان: سیم بند تخت برای جریان های بالا مناسب نیست و در صورت عبور جریان زیاد ممکن است داغ شود و خطر آتش سوزی ایجاد کند. بنابراین، باید در انتخاب سطح مقطع مناسب با توجه به جریان مورد نیاز دقت شود.
مقاومت مکانیکی کمتر: نسبت به سیم های گرد با همان سطح مقطع، مقاومت کمتری در برابر کشش و فشار دارد. به همین دلیل، نباید در مکان هایی که احتمال کشیده شدن یا تحت فشار قرار گرفتن سیم وجود دارد، استفاده شود.